Iturria: Jabier Oses Azurmendi | Hizkuntza normalizazioko teknikaria | Kultura eta Hizkuntza Politika Saila
Euskara hobetzen
esan
JOSKERA. Esan aditzak -(e)la menderagailuarekin eratzen du normalean perpaus osagarria: Etorriko dela esan zuen.
Baina aditz ez-jokatuekin ere osatzen ditu perpaus osagarriak, ZER galderari erantzunez:
-tzeko esan (= ‘agindua, eskaria’ aditzera emanez):
Bost liburu ekartzeko esan behar diozu.
–tzea esan (= ‘adiera, esanahia, aditzera ematea, izena ematea’ adieraziz):
Prozesu horri datuak berreskuratzea esaten zaio. (→ agindu)
KALKOA: *bakarrik esan…
Esan aditza laguntzailerik gabe erabiltzen da batzuetan (egia esan, egia esanda, egia esanik, egia esateko, egia esatearren…) eta, behar bezala erabilita, esamolde egoki-egokiak dira horiek.
Bada, ordea, baztertu beharreko molde kalkatu bat:
*Amaitzeko, bakarrik esan, hamabost egun daudela errekurtsoa aurkezteko.
Amaitzeko, bakarrik esan nahi dut hamabost egun daudela errekurtsoa aurkezteko.
*Lehenik(,) esan, joera hau berri samarra dela. Bigarrenik, esan, ez duela heldulekurik euskaraz. Amaitzeko esan, gaztelaniaz ere txartzat joa dela.
Molde horretako esaldietan, aditzek (bai esan aditzak, bai haren gisako aditz adierazpeneko (deklaratibo) deituek
—adierazi, komentatu, gogoratu, gehitu, baieztatu, aditzera eman, azpimarratu, berretsi, jakinarazi, aitortu, erantzun, zehaztu…— modu jokatuan joan beharra daukate: esan dezagun, esan nahi nuke, esan beharra dago, esan dezadan, gogora dezagun…
